Afgelopen vrijdag was ik op het jaarlijkse HSP congres in Ede. Het thema van dit jaar was: ‘HSP zonder hokjes, gehoord, gezien en begrepen’.
Diagnose hoogsensitiviteit
Een van de sprekers daar was Elke van Hoof. Elke van Hoof is als klinisch psycholoog en HSP deskundige verbonden aan de Vrije Universiteit van Brussel. Haar benadering van hoogsensitiviteit heeft mij altijd erg aangesproken. Nuchter en met een wetenschappelijke en prikkelende insteek.
Uitgesproken en met een vleugje Vlaamse humor gaf zij haar visie op hoogsensitiviteit. Mede op basis van haar laatste onderzoek, waarbij zij keek naar de differentiaal diagnose van HSP in relatie met ADHD, Autisme (ASS) en borderline (BPD). Voor alle duidelijkheid, een differentiaaldiagnose is het stellen van een diagnose van mogelijke ‘aandoeningen’ op basis van bekende symptomen en klachten.
HSP als emotionele manipulator?
Haar bevindingen leken evident. De oorspronkelijk vragenlijst van Aron (27) om hoogsensitiviteit vast te stellen is volgens haar onnauwkeurig en scoort ook klachten die worden geassocieerd met borderline, ADHD en ASS. De door Van Hoof ontwikkelde vragenlijst (slechts 14 vragen) is volgens haar beter geschikt voor het vaststellen van hoogsensitiviteit. Een belangrijk en sterk punt dat zij hier maakt, is dat de veel gebruikte test van Aron, voornamelijk klachten meet die worden geassocieerd met hoogsensitiviteit maar ook met (psychiatrische) stoornissen zoals ADHD, ASS en BPD. Volgens Van Hoof kunnen HSP net zo emotioneel manipulerend doen als mensen die lijden aan borderline. Ook de klachten van ADHD en ASS worden soms verward met die van HSP. Let wel, het gaat hier om de klachten, deze zeggen niets over de onderliggende oorzaak. Kortom, het stellen van de diagnose HSP op basis van de bestaande vragenlijsten ligt dus onder vuur op basis van het ontbreken een deugdelijke wetenschappelijke basis. Een vraag die bij mij onbeantwoord bleef is hoe je het aspect van diepgaande verwerking meet met een vragenlijst. Het gaat hierbij toch om de kerneigenschap van hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid (volgens Rianne van de Ven).
Take-home message
De belangrijkste inzichten en conclusies die ik heb meegenomen zet ik hieronder even voor je op een rijtje:
- Hoogsensitief ben je niet, je hebt hoogsensitiviteit als eigenschap, naast vele andere karakter eigenschappen.
- Hoogsensitiviteit is een non-issue? De eigenschap van hoogsensitiviteit biedt nochtans geen wetenschappelijke verklaring voor de vele klachten die worden geassocieerd met HSP.
- Met betrekking tot HSP en werk; Gezonde HSP beschikken over net zoveel of soms zelfs meer ‘potentieel en pro-actieve coping’ in vergelijking met andere gezonde niet HSP-werknemers. Beide groepen reageren vergelijkbaar op (werk)stress. Voor werkgevers kleven er dus geen nadelen aan, bij het in dienst nemen van HSP werknemers!
Al met al een voor mij inspirerend en gezellig HSP congres. Een fijn weerzien tussen de vele hardwerkende en inspirerende HSP professionals in Nederland. Het is duidelijk dat het HSP werkveld in Nederland flink in beweging is. In mijn ogen een goede zaak, nodig om hoogsensitiviteit goed op de kaart te zetten en uit de ‘zweverige’ hoek te halen. Met een duidelijk wetenschappelijke basis zodat uiteindelijk ook zorgaanbieders en verzekeraars het onderwerp serieus gaan nemen en op hun agenda gaan zetten. Hoogsensitiviteit een non-issue? Wat mij betreft dus zeker niet, maar ook zeker geen excuus!